DÜZENLİ MERKEZİ YARDIMLAR İLE İLGİLİ MUHTELİF VE ORTAK HÜKÜMLER
Bu bölümde, Muhtaç Asker Ailelerine Yönelik Düzenli Nakit Yardım Programı, Eşi Vefat Etmiş Kadınlara Yönelik Düzenli Nakit Yardım Programı ile Şartlı Eğitim Ve Şartlı Sağlık Yardım Programına ilişkin ortak hükümler ile muhtelif ve diğer hususlar niteliğindeki açıklamalar yapılmıştır.
Yardım Kararlarına ilişkin İtiraz Başvuruları:
SYD vakıfları tarafından verilen düzenli merkezi yardım kararlarına karşı, başvuru sahipleri tarafından herhangi bir zamanda yazılı olarak itiraz yapılabilir.
Düzenli Merkezi Yardımlar kapsamında başvuru sahipleri tarafından yapılan itirazların, SYD Vakıflarının Mütevelli Heyetince itirazın yapıldığı tarihten itibaren en geç 1 ay içinde olumlu ya da olumsuz olarak sonuçlandırılması ve ilgili kişiye bildirilmesi gerekmektedir.
Düzenli Merkezi Yardımlara Dair Uygulanmaı Gereken Sosyal Güvenlik Şartı:
MAAY kapsamında başvuru yapan kişi askerin eşi ise, hanede yalnızca eşin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılır. MAAY için başvuru yapan asker eşi ile birlikte aynı hanede sosyal güvenceli kişiler varsa, asker eşinin yardım almasında bu kişiler sosyal güvence açısından dikkate alınmamakta, ancak muhtaçlık değerlendirmesinde dikkate alınmaktadır.
MAAY programı için başvuru yapan kişi askerin annesi veya babası ise, hanede yalnızca anne ile babanın sosyal güvencesi olup olmadığına bakılır. Muhtaç asker ailelerine yardım programı için MAAY kapsamında başvuru yapan askerin annesi veya babası ile birlikte aynı hanede sosyal güvenceli kişiler varsa, askerin anne veya babasının yardım almasında bu kişiler sosyal güvence açısından dikkate alınmamakta, ancak muhtaçlık değerlendirmesinde dikkate alınmaktadır.
Düzenli Merkezi Yardımlar kapsamında başvuru yapan kişi, başkaları üzerinden sadece sağlık sigortası güvencesi alması durumunda, Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi tarafından sosyal güvenceli olarak kabul edilmeyecek, muhtaç olduğunun Vakıf Mütevelli Heyeti tarafından kabul edilmesi ve diğer şartları taşıması kaydıyla, bu yardım programlarından faydalandırılmaktadır.
EVEK ve ŞESY yardımlarından yararlanabilmek için hak sahibi kişinin ve hanesinde yaşayan kişilerin sosyal güvenceli olmaması gerekir.
Düzenli Merkezi Yardımlar başlığı altında yapılan tüm yardımlar için her ödeme öncesi sosyal güvenlik kontrolleri yapılmakta ve SPAS kodlarına göre yardım durumları kontrol edilmektedir. SPAS kodları, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş olup, kodlar üzerinde değişiklik yapmak Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğünün yetkisindedir.
5510 sayılı yasa kapsamında 4/1-b sigortalısı (esnaf Bağ-Kur) veya 4/1-b-4 sigortalısı (tarım Bağ-Kur) sigortalısı olduğu halde prim borcu olduğu için genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanamayanlar, çıraklar, Türkiye İş Kurumu kursiyerleri, Yükseköğrenim kısmi istihdam öğrencileri, stajyer öğrenciler, stajyer avukatlar, intörn öğrenciler, ceza infaz ve tutukevleri kursiyerleri, engelli olduğu için 18 yaş altı genel sağlık sigortalısı çocuklar, 5510 sayılı yasa kapsamında 4/1-a sigortalısı olanlardan geçici işgöremezlik ödeneği alanlar, 6385 sayılı yasanın 7 nci maddesi gereği genel sağlık sigortasından yararlandırılanlar, anne ve babasından bakılmadığı için ve kimsesizliğinden dolayı genel sağlık sigortalısı sayılan 18 yaş altı çocuklar, 18 yaş altında olduğu için genel sağlık sigortalısı sayılan çocuklar, 5510 sayılı yasanın 60/c-1 maddesi kapsamında genel sağlık sigortalısı olanlar, 5510 sayılı yasanın 60/c-1 maddesi kapsamında 2022 aylığı alanlar, 5510 sayılı yasanın 60/c-1 maddesi kapsamında kısmi süreli genel sağlık sigortalısı olanlar, 6284 sayılı yasaya göre haklarında tedbir kararı verilenler, 442 sayılı yasa kapsamında köy korucusu olarak görevlendirilen kişiler, sosyal güvenceli olarak kabul edilmeyecektir. 442 sayılı yasa kapsamında köy korucusu olarak görevlendirilen kişiler, köy koruculuğu görevinin dışında, 5510 sayılı yasa kapsamında uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaları durumunda, sosyal güvenceli olarak kabul edileceklerdir.
Düzenli Merkezi Yardımlarda Hane Ziyareti:
Düzenli Merkezi Yardımlardan faydalanmak için, ilk defa başvuran kişilerin işlemleri hane ziyareti yapılmadan sonuçlandırılmamaktadır.
Eşi vefat etmiş kadınlara yönelik düzenli nakit yardım programı ile şartlı eğitim ve şartlı çocuk sağlık yardım programlarından yararlanan hak sahiplerine, en az az yılda bir hane ziyareti yapılması zorunludur. Ancak, diğer yardım, aylık ve ödemeler (kömür, gıda, 2022, evde bakım, GSS vb.) için yapılmış ve son hane ziyareti itibariyle üzerinden bir yıl geçmemiş olan hane ziyaretleri de, en az yılda bir yapılması gereken hane ziyareti olarak kabul edilmektedir.
Düzenli Merkezi Yardımlar Ödeme Dönemleri:
Eşi Vefat Etmiş Kadınlara Yönelik Yardım Programı ve Muhtaç Asker Ailesi Yardım Programı hak sahibi ödemeleri yılın çift ayları olan; Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık aylarında yapılmaktadır. Ödemeler, takvime bağlı ve periyodik olarak ilgili ödeme aylarının 24’ü ile 28’i arasında yapılmaktadır. Buna göre, T.C. kimlik numarasının son rakamı; “0” olanlar ilgili ödeme ayının 24’ünde, “2” olanlar ilgili ödeme ayının 25’inde, “4” olanlar ilgili ödeme ayının 26’sında, “6” olanlar ilgili ödeme ayının 27’inde, “8” olanlar ilgili ödeme ayının 28’inde, ödemelerini alabileceklerdir.
Ödeme günü hafta sonu Cumartesi gününe denk gelenler Cuma gününden itibaren ödemelerini alacaklardır. Ödeme günü hafta sonu Pazar gününe denk gelenler ise, Pazartesi gününden itibaren ödemelerini alacaklardır.
Şartlı Eğitim ve Şartlı Sağlık Yardım Programı (ŞESY) ise, hak sahibi ödemeleri yılın tek ayları olan; Ocak, Mart, Mayıs, Temmuz, Eylül ve Kasım aylarında yapılacaktır. Ödemeler, takvime bağlı ve periyodik olarak ilgili ödeme aylarının 24’ü ile 28’i arasında yapılmaktadır. Buna göre, T.C. kimlik numarasının son rakamı; “0” olanlar ilgili ödeme ayının 24’ünde, “2” olanlar ilgili ödeme ayının 25’inde, “4” olanlar ilgili ödeme ayının 26’sında, “6” olanlar ilgili ödeme ayının 27’inde, “8” olanlar ilgili ödeme ayının 28’inde, ödemelerini alabileceklerdir.
Ödeme günü hafta sonu Cumartesi gününe denk gelenler Cuma gününden itibaren ödemelerini alacaklardır. Ödeme günü hafta sonu Pazar gününe denk gelenler ise, Pazartesi gününden itibaren ödemelerini alacaklardır.
Düzenli Merkezi Yardımlar kapsamında yapılan ödeme takvimi değişiklikleri Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü yetkisindedir.
Yardım, Aylık ve Gelirlerin Birleştirilmesi:
Yardım, Aylık ve Gelirlerin Birlikte Alınacağı Durumlar:
Hanede yaşayanlardan birisinin ya da kişinin kendisinin, evde bakım aylığı, 2022 sayılı Kanun kapsamında aylık ya da EVEK ve MAAY programlarından yardım alması, diğer şartları (mütevelli heyeti tarafından muhtaçlığın onaylanması ve sosyal güvenceleri olmama koşulları) sağlaması koşuluyla, kişinin ŞESY yardımı almasına engel değildir.
2022 sayılı yasa kapsamından aylık alan kişi, muhtaç asker ailesi düzenli nakit yardım programından birlikte faydalanabilir.
Bir kişi, evde bakım aylığı uygulaması kapsamında “bakılan kişi (engelli)” olarak hak sahibi olması durumunda, EVEK programından faydalandırılacaktır.
2022 sayılı yasa kapsamından aylık alankişi veya evde bakım aylığı alan kişi, şartlı eğitim ile şartlı sağlık yardım programlarından birlikte faydalanabilir.
Yardım, Aylık ve Gelirlerin Birlikte Alınmayacağı Durumlar:
Bir kişi, 2022 sayılı Kanun kapsamında aylık alması durumunda, bu aylıktan feragat etmediği müddetçe, EVEK programından yardım alamaz.
Bir kişi, evde bakım aylığı uygulaması kapsamında “engelliye bakan kişi olarak (bakıcı)” olarak hak sahibi olması durumunda, asgari ücret düzeyinde bir geliri olduğundan dolayı, EVEK programından yardım alamaz.
Evde bakım aylığı uygulaması kapsamında aylık alan kişi, muhtaç asker ailesi düzenli nakit yardım programından faydalanamaz.
Eşi vefat etmiş kadınlara yönelik düzenli nakit yardım programından faydalanan kişi, muhtaç asker ailesi düzenli nakit yardım programından faydalanamaz.
Yardım Tutarlarını Almadan Vefat Edenlerin Durumu:
2014/4 sayılı Fon Kurulu Kararı’nın 6 numaralı gündem maddesine göre, Eşi Vefat Eden Kadınlara Yönelik Düzenli Yardım Programında (EVEK), Muhtaç Asker Ailelerine Yönelik Düzenli Yardım Programı (MAAY) ve Şartlı Eğitim/Şartlı Sağlık Yardım Programları (ŞESY) kapsamında haksahibi/fayda sahibi olan kişinin paranın hesaba yatırıldığı tarihten önce vefat ettiğinin tespiti durumunda, ilgili SYD Vakfı tarafından hesaptaki paranın vefat eden haksahibinin varisleri tarafından çekilmesinin engellenmesi ve iade işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Düzenli Merkezi Yardımların Haczedilemeyeceği:
Düzenli Merkezi Yardımlar kapsamında haksahibi hesaplarına gönderilen yardım tutarları, 04.07.2012 tarihli ve 6353 sayılı kanunun 18’inci maddesi ile 3294 sayılı yasaya eklenen ek 2’nci madde gereği, kişinin rızası olsa bile haczedilemez, başkasına devir ve temlik edilemez.
Yabancıların Düzenli Yardımlar Karşısındaki Durumu:
Ülkemizde bulunan yabancılardan, yabancı kimlik numarası sahibi olanlar Türk vatandaşlarında aranan şartlara sahip olmaları kaydıyla (MERNİS’den gelen bilgilerde EVEK için kadının dul olduğu, MAA için askerin annesi/eşi/baba olduğu vb.) Düzenli Merkezi Yardım programlarından faydalandırılır. Bu kişilerin ilgili yardım programlarından haksahibi olabilmek ya da ödeme alabilmek için belirtilen şartları sağlayıp sağlamadıklarına ilişkin BSYHBS’de yapılan merkezi sorgulamalar neticesinde, diğer kamu kurum ve kuruluşların yabancılar ile ilgili usul ve esasları doğrultusunda, gerekli verilerin alınabilmesi gerekmektedir.